In het spoor van Ros Beiaard
Een Belfort is vaak onlosmakelijk verbonden aan het stadhuis. Zo ook in Dendermonde. Na het bezoek aan het Belfort neemt stadsgids Gretel Laureys ons mee op een boeiende rondleiding door het historische stadhuis van Dendermonde uitgebreid met een bezoek aan de nabijgelegen Hollandse kazerne. De verbinding tussen deze twee locaties is de rijke geschiedenis van het Ros Beiaard, het legendarische paard dat onlosmakelijk verbonden is met de stad Dendermonde.
Het stadhuis van Dendermonde
Voor de eerste vermelding van een Lakenhalle moet je teruggaan naar 1293-1294. Deze bevond zich op de eerste verdieping van het Vleeshuis, toen een houten gebouw. Op 1 februari 1337 verkrijgen de plaatselijke lakenwevers toestemming om op een onbebouwd stuk grond dicht bij de toenmalige burcht eigen hallen te bouwen. Later dat jaar krijgen zij tevens toestemming voor de bouw van het Belfort. In 1350 namen zij hun intrek in de Lakenhalle, het latere stadhuis. Van 1395 tot 1405 worden verschillende verbouwingen uitgevoerd en in de nieuwe noordelijke vleugel komt tussen 1415-16 de schepenkamer. In 1597 worden verschillende verfraaiingen en een bovenbouw toegevoegd.
Tot het begin van de negentiende eeuw verandert er vervolgens niet veel maar dan komt er een periode van diverse restauraties. Deze worden echter in 1914 geheel tenietgedaan door de oorlogsbeschietingen van het Duitse leger. Het stadhuis brandt volledig uit en alleen de muren staan na de oorlog nog overeind.
De Dendermondse School
In het stadhuis van Dendermonde kun je enkele van de beste werken van de ‘Dendermondse school‘ bewonderen. De schilderijen tonen voornamelijk landschappen, elk met een onmiskenbare technische vaardigheid en verfijning. De ‘Dendermondse school’ ontstond in de 19e eeuw en de schilders van deze school waren voornamelijk geïnspireerd door de Kalmthoutse school. Niet in de laatste plaats omdat twee schilders uit deze school directeur en leraar (Rosseels en Meyers) waren op de Dendermondse kunstacademie. Zij introduceerden het schilderen van landschap in de openlucht. Dit was mogelijk geworden door de uitvinding van de verftube waardoor de schilders niet langer eerst hun verf zelf moesten maken met allerlei ingredienten.
Gretel attendeert ons op een opmerkelijk detail in het schilderij ‘Op de golfbreker’ van Jan Verhas uit 1888. Klik maar eens op foto van de dame in de blauwe jurk en kijk naar haar voeten: ze staan gekruist ‘alsof ze naar het toilet moet’. Het grootste schilderij van Jan Frans Verhas brengt ons op het spoor van het paard waaraan een complete zaal in het stadhuis is gewijd.
Ros Beiaard en de Vier Heemskinderen
In de jumelagezaal worden we omringd door historische schilderijen, beelden en artefacten die het verhaal van het Ros Beiaard vertellen. Gretel vertelt dat het Ros Beiaard een eeuwenoude legende is die teruggaat tot de tijd van Karel de Grote. Volgens de legende was het Ros Beiaard een ontembaar paard dat werd bereden door de vier zonen van Aymon, bekend als de Vier Heemskinderen. Het paard werd beschouwd als een symbool van kracht en moed. Gretel legt uit dat het Ros Beiaard alleen uit zijn rustplaats, Hollandse kazerne, komt tijdens de Ros Beiaardommegang, een uniek folkloristisch evenement dat om de tien jaar wordt gevierd.
De Hollandse kazerne
We verlaten het stadhuis en lopen naar de nabijgelegen Hollandse kazerne, een voormalige militaire basis. Deze is oorspronkelijk opgericht na de val van Napoleon toen Dendermonde onderdeel werd van de Wellingtonbarrière. Een barrière die de verenigde Zuidelijke en Noordelijke Nederlanden moest beschermen tegen nieuwe Franse invallen. In het kader hiervan ontstonden er in Dendermonde plannen voor de bouw van een bomvrije kazerne. Van 1828-1830 werd de kazerne gebouwd, eigenlijk dus aan het einde van de ‘Hollandse periode’.
Mooie tradities die levend worden gehouden
We wandelen langzaam terug naar het Stadhuis. Al met al is de rondleiding door het Stadhuis van Dendermonde en de Hollandse kazerne een boeiende ervaring. Dankzij Gretel Laureys krijgen we inzicht in de historie van het Ros Beiaard en hoe deze legende nog steeds springlevend is in de harten van de inwoners van Dendermonde.
Superleuk om deze bijzondere plekken te mogen verkennen en een glimp op te vangen van de trotse tradities van deze prachtige stad. Ga je naar Dendermonde? Dan is een rondleiding met Gretel of één van haar collega’s een absolute aanrader!
Bronnen:
-
#1 Rondleiding door stadsgids Gretel Laureys op 4 maart 2023
-
#2 ‘Het Land van Aalst – Jaargang LXXI – 2019 – Nummer 1
Eric Cornelissen
Wanneer het was is niet meer bekend maar tijdens een editie van de Gentse Feesten ontstond de interesse in de geschiedenis en de betekenis van Belforts. Met een vette knipoog naar Reinhold Messner die als eerste de veertien hoogste toppen van de wereld beklom moest iemand maar eens de eerste zijn die alle belforten van de Lage Landen gaat beklimmen! Pas later werd duidelijk dat het er geen 14 maar 56 zijn. Die Messner had het maar makkelijk.
