Beknopte geschiedenis:

Het Lakengilde zoekt ruimte

In 1337 werd door de heer van Dendermonde, Ingelram Ossemont toestemming verleend voor de bouw van de nieuwe Lakenhal. De aanleiding voor de bouw van de nieuwe Lakenhal was dat het Lakengilde te weinig ruimte had op de eerste verdieping van het Vleeshuis (de beenhouwers zaten op de begane grond). In 1350 was de bouw van de nieuwe Lakenhal voltooid en het Belfort van Dendermonde werd in 1377 tegen de Lakenhal aangebouwd.

De bouw van het Belfort stond onder leiding van meester-metser Michel van Melbrouc uit Vilvoorde en van meester-timmerman Boudewijn van den Cappellen. In 1378 werd de bouw afgerond met de plaatsing van de stadsklok. In een brandvrije gewelfde kamer op de eerste verdieping werden vanaf dat moment de charters en privileges van de stad bewaard.

Dendermonde wisselt van eigenaar

In 1347 verkocht de eerdergenoemde heer van Dendermonde zijn heerlijkheid aan de Franse koning. Een jaar later gaf deze de heerlijkheid op zijn beurt weer door aan Lodewijk van Male, graaf van Vlaanderen. Hij liet in 1368 de stadsmuren verhogen en een tweede, bredere gracht aanleggen rond de vestingwerken. Helaas kon dit niet voorkomen dat tijdens de Gentse opstand in 1380 Dendermonde in handen viel van de Gentenaren en compleet werd geplunderd. In 1384 kwamen de totaal uitgeputte stad en het Land van Dendermonde in het bezit van de Bourgondische hertogen.

Eerste uitbreiding van de Lakenhal

Tussen 1395 en 1405 wordt de Lakenhal verbouwd en uitgebreid met een nieuwe vleugel achter en rechts naast het Belfort dat hierdoor in het midden komt te staan. Dit komt voort uit het besluit in 1395 om de zuidgevel tot schepenhuis te verbouwen. Op de eerste verdieping om precies te zijn. Ondanks het feit dat Dendermonde in 1397 de rechten krijgt om een Jaarmarkt te organiseren duurt het economisch herstel van de stad daarna behoorlijk lang.

Moderniseringen in de 16e eeuw

In 1529 worden in het Belfort een uurwerk, een jacquemart en een beiaard met zes klokken geïnstalleerd, gegoten door J. Waghevens. Een tweekoppige adelaar siert in 1548 de top van het Belfort en nog een jaar later worden het uurwerk en de beiaard alweer vervangen. De klokken zijn wederom gegoten door J. Waghevens. Door de aankoop van herberg ‘Den Ooievaar’ (in 1551) dat aan het gebouw grenst wordt het Schepenhuis aanzienlijk uitgebreid. Daarbij ondergaan zij-en voorgevel een vernieuwing in renaissancestijl.

Verloren periode

Over de periode van 1560 tot 1732 is alle informatie verloren gegaan door de Duitse verwoesting in 1914. Wel bekend is dat in de periode tussen 1732 en 1825 diverse leden van de Leuvense familie Van den Gheyn 40 klokken goten voor de beiaard. Ook deze gingen in 1914 jammerlijk verloren.

Uitbreiding en grondige restauratie in de 19e eeuw

In het tweede kwart van de 19e eeuw wordt het gebouw aan de kant van de Dender opnieuw uitgebreid. Deze nieuwbouw geeft ruimte aan de Handelsbeurs, een lokaal voor het Leesgezelschap, een grote stadsfeestzaal, het stadsarchief, de openbare bibliotheek en in 1862 ook aan de stedelijke brandweer. Aan de buitenzijde voorzien van gepleisterde gevels in neoclassicitische stijl. Hierna volgt tussen 1864 en 1896 nog een restauratie onder leiding van stadsarchitect Edouard Bouwens waarbij het Stadhuis en Belfort worden voorzien van nieuwe trapgevels en vensteropeningen in de vorm van gedrukte spitsbogen. In de gevelnissen worden beelden geplaatst van historische figuren.

De Duitse verwoesting in 1914

Omdat het Belgische leger bij Dendermonde de Duitse opmars over de Schelde blokkeerde richtte het Duitse leger in september een ravage aan in Dendermonde. Niet alleen door beschietingen maar ook door de stad in brand te steken werd er een spoor van vernieling aangericht dat nooit meer helemaal hersteld is. Van 4 tot 6 september 1914 werd zo goed als heel de stad in brand gestoken. Meer dan de helft van de woningen en openbare gebouwen werden in de as gelegd. Nog twee keer kwam het Duitse leger terug. Hierbij raakte een Duitse granaat het Belfort met een voltreffer. Door de klap trilden de klokken los en stortten naar beneden. In de val werden alle vloeren van de tussenverdiepingen weggeslagen en eindigden de klokken op de begane grond. Wanneer je het Belfort nu bezoekt kijk je van beneden recht omhoog tot in de nok.

De moderne tijd

Onder leiding van de architecten Alexis Sterck en Fernand Ruddere werden vanaf 1920 het Stadhuis en het Belfort hersteld. In 1924 werden vervolgens door stadsarchitect Fernand Ruddere de 19e-eeuwse gevels vervangen door neogotische.
In 1925 kreeg het Belfort een nieuw beiaard met 40 klokken gegoten door O. Michaux dat in 1950 weer werd vervangen door 49 klokken gegoten door M. Michiels. In 1975 volgt nog een restauratie van de beiaard waarbij de basklok en acht discant klokken worden vervangen door exemplaren die zijn gegoten door J. Sergeys. Hiermee wordt het een volledige beiaard naar de Mechelse standaard. Tot 1984 deed het gebouw dienst als Stadhuis; nadien is enkel Toerisme Dendermonde in het gebouw gevestigd. In 2005 wordt het beiaard en het torenuurwerk nogmaals gerestaureerd. De laatste renovatie was in 2015 en 2016 waarbij de Lakenhal is geoptimaliseerd voor gebruik als toeristisch informatiekantoor met een bezoekerscentrum.

Bronnen:

• #1 ‘De stadsgezichten van de landmeter in kaart gebracht. Philips De Dijn 1626’, Reinoud Vermoesen, Georges Vande Winkel en Gabriël Redant, Het Land van Aalst – Jaargang LXXI • 2019 • Nummer 1.

• #2 2003, Langs Vlaamse Belforten en Stadhuizen, Michiel Heirman, Uitgeverij Davidsfonds, Leuven.

• #3 Zingende Torens’ Andreas Dill & Luc Rombouts, Davidsfonds Leuven, 2017.

• #4 Website onroerenderfgoed.be, geraadpleegd op 6 maart 2023.

• #5 Website toerismedendermonde.be, geraadpleegd op 6 maart 2023.

• #6 Website scheldeland.be/belfort-dendermonde, geraadpleegd op 6 maart 2023.

• #7 Website wikipedia.org/wiki/Belfort_van_Dendermonde, geraadpleegd op 6 maart 2023.

• #8 Website familiekunde-dendermonde.be/welkom/geschiedenis-van-dendermonde/, geraadpleegd op 6 maart 2023.

• #9 Website mechelen.mapt.be/wiki/Jacob_Waghevens, geraadpleegd op 6 maart 2023.

Oorsprong:

Gebouwd:

Bouwmateriaal:

Stijlperiode:

Hoogte:

Toegankelijkheid:

Openingsuren Belfort

1 juni – 30 september:
Dinsdag – Vrijdag van 9.30 tot 16.15 uur
Zaterdag – Maandag van 11.00 tot 16.15 uur
1 oktober – 31 mei:
Dinsdag – Vrijdag van 9.30 tot 15.15 uur
Zaterdag – Zondag van 12.00 tot 15.15 uur
Maandag gesloten