Beknopte geschiedenis van het Belfort van Oudenaarde

Het belfort van Oudenaarde kent een rijke en fascinerende geschiedenis, die nauw verbonden is met het stadhuis, een parel van de Brabantse laat-gotiek. De oorsprong van het belfort van Oudenaarde gaat terug naar de 14e eeuw, wanneer het oude schepenhuis, waaraan de nog bestaande lakenhalle verbonden is, een centraal punt vormt in de stad. Dit schepenhuis heeft een houten belfort dat uitkijkt op de markt en dient als symbool van stedelijke macht en autonomie.

Bouw van het nieuwe stadhuis

In 1525 verkeert het oude schepenhuis in verval, wat de stadsbestuurders ertoe brengt om een nieuw en indrukwekkender stadhuis te laten bouwen. De keuze voor de bouwmeester valt op Hendrik van Pede uit Brussel, die in 1526 begint met de bouw. Zijn oorspronkelijke ontwerp voorziet in een U-vormig gebouw, maar uiteindelijk wordt gekozen voor een L-vormige structuur. De eerstesteenlegging is op 15 mei 1526 door Filips van Lalaing, stedelijk gouverneur en vertrouweling van Keizer Karel V. De bouw van het nieuwe stadhuis, waarin het belfort van Oudenaarde is geïntegreerd, voltooit in 1537.

Het beeld van Hanske de Krijger

Bovenop de spits van het belfort prijkt de keizerskroon, samen met een bronzen beeld van Hanske de Krijger, een figuur diepgeworteld in de lokale folklore. Volgens de legende is Hanske een stadswachter die moet uitkijken naar de komst van keizer Karel V. Wanneer hij echter dronken in slaap valt, staat de keizer voor gesloten poorten. Als reactie zou Karel V de inwoners van Oudenaarde adviseren hun stadswachter een bril te geven, wat leidt tot de bril die nog steeds op het stadswapen te zien is.

Het beeld van Hanske de Krijger, een Spaanse vaandeldrager, wordt in 1530 vervaardigd door goudsmid W. Blanstrein naar een ontwerp van Hendrik van Pede. Door de jaren heen wordt het beeld meerdere keren gerestaureerd, onder andere na blikseminslag in 1659. Bij elke restauratie wordt het beeld met veel ceremonieel vertoon teruggeplaatst, waarbij telkens een document in een koker onder zijn rok wordt toegevoegd, ondertekend door de gemeenteraad.

Restauraties door de eeuwen heen

Het stadhuis ondergaat in de loop der eeuwen verschillende restauraties. De eerste grote restauratiecampagne start in 1837 en duurt tot 1851. Onder leiding van architect Lodewijk Roelandt worden alle gebeeldhouwde elementen van het gebouw vervangen. Later, tussen 1898 en 1902, wordt het belfort hersteld onder leiding van Pieter Langerock uit Gent.

De beschadigingen die het gebouw oploopt tijdens de Eerste Wereldoorlog worden tussen 1927 en 1940 hersteld door architect Valentin Vaerwyck, waarbij delen van de voorgevel vernieuwd worden. Een uitgebreide restauratiecampagne begint in 1956 en verloopt in verschillende fasen, onder toezicht van architecten zoals Valentin Vaerwyck, Roger Warie en het architectenbureau Van Acker.

De beiaard en het uurwerk

In 1556 krijgt het belfort van Oudenaarde een Mechels beiaard met 16 klokken. Dit wordt in 1698 nog eens uitgebreid totdat de hele beiaard in 1759 wordt vervangen door een exemplaar met 36 klokken. Deze wordt geleverd door Andreas Josephus vanden Gheyn uit Leuven. In 1894 wordt de beiaard verhuisd naar de Sint-Walburgatoren omdat er twijfels zijn bij het stadsbestuur over de conditie van de belforttoren.

De uurwijzerplaat, vervaardigd door Pauwel vander Schelden in samenwerking met schilder Nauwinc, is een opvallend element van het belfort. Het uurwerk en de klokken spelen een cruciale rol in het dagelijks leven in de stad. Ze dienen niet alleen om de tijd aan te geven, maar ook om belangrijke bevelen door te geven, zoals het openen en sluiten van de stadspoorten, het aankondigen van de markturen en het oproepen van de inwoners voor bijeenkomsten in het stadhuis.

Recente restauraties

De meest recente restauratiecampagnes, die beginnen in 1956 en onder leiding staan van verschillende architecten, zorgen ervoor dat het belfort zijn imposante verschijning behoudt. De beeldhouwwerken worden vervangen door replica’s in een Noord-Franse steen, die beter bestand is tegen luchtvervuiling, zodat dit historische monument de tand des tijds kan doorstaan.

Vandaag de dag vormt het belfort een integraal onderdeel van het MOU Museum Oudenaarde. Bezoekers kunnen niet alleen het gebouw bewonderen, maar ook de rijke collectie Oudenaardse wandtapijten en zilverwerk ontdekken.

Erkenning als Werelderfgoed

In 1999 erkent UNESCO het belfort van Oudenaarde als werelderfgoed. Deze erkenning benadrukt de historische en culturele waarde van het belfort als symbool van stedelijke vrijheid en autonomie.

Het belfort blijft een levend monument, een getuige van de eeuwenoude geschiedenis van Oudenaarde, en een symbool van trots voor de stad en haar inwoners.

Bronnen:

• • #1 2003, Langs Vlaamse Belforten en Stadhuizen, Michiel Heirman, Uitgeverij Davidsfonds, Leuven.

  • #2 Zingende Torens’ Andreas Dill & Luc Rombouts, Davidsfonds Leuven, 2017.

  • #3 Beiaarden en torens in België, Musea Nostra, Uitgeverij Ludion, Gent, 1994.

  • #4 Website: onroerenderfgoed.be, geraadpleegd op 7 oktober 2024.

  • #5 Blog: ‘Les Beffrois, Les Perrons & Les Rolands‘, geraadpleegd op 9 oktober 2024.

  • #6 Website: ‘Wikipedia Belfort van Oudenaarde‘, geraadpleegd op 11 oktober 2024.

Openingsuren Belfort

Het belfort is dagelijks gratis toegankelijk tussen 9u en 17u. Maak online een toegangscode aan via https://belfortbezoeken.menen.be of vraag er een in het stadhuis.