Beknopte geschiedenis:

Het Nieuwe Huus

Het stadhuis van Diksmuide heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen. In 1428 laat het stadsbestuur een eigen gebouw, het “Nieuwe Huus”, optrekken op de huidige locatie.

Het stadhuis ondergaat door de eeuwen heen verschillende verbouwingen en uitbreidingen. Tussen 1567 en 1570 wordt een nieuw en groter stadhuis gebouwd waaraan in de daaropvolgende jaren verdere verbeteringen en verfraaiingen worden aangebracht. In 1634 wordt een gevangenisvleugel met een trapgevel aangebouwd en in 1730 een uitbreiding met een klokgevel dat dienst doet als gemeenteraadzaal.

De bouw van het Belfort

Tussen 1875 en -1880 wordt het oude stadhuis afgebroken en vervangen door een nieuw, ruimer stadhuis in neogotische stijl met midden in de voorgevel het eerste Belfort van Diksmuide, ontworpen door architect Louis Delacenserie. De gevangenis en de aanbouw uit 1730 blijven intact. Het nieuwe stadhuis wordt gebruikt voor de gemeenteraad, administratie en het vredegerecht.

Zwaar getroffen in de Eerste Wereldoorlog

Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt Diksmuide zwaar getroffen, en het nog geen vijftig jaar oude stadhuis wordt volledig vernietigd. Evenals de oudere zijvleugels. Deze ramp voltrok zich in delen. Het stadhuis is tijdens de slag om Diksmuide in oktober en november 1914 het hoofdkwartier van kolonel Jules Jacques de Dixmude van het Belgische leger en daarmee doelwit voor Duitse beschietingen. De kolonel raakt zelf gewond bij een voltreffer waarbij 20 soldaten het leven laten. Als de Duitsers de stad innemen is de grootste schade al geleden. Beschietingen in 1916 zorgen ten slotte voor de volledige vernietiging van het gehele complex.

Wederopbouw met een nieuw ontwerp

De plannen voor een nieuw stadhuiscomplex ontstaan uit een samenwerking tussen Jozef de Viérin en Valentin Vaerwyck. De laatstgenoemde tekent het nieuwe ontwerp geïnspireerd op gotiek en renaissance waarin het nieuwe Belfort een andere plek krijgt. De toren komt namelijk niet meer terug op zijn eerdere plaats in de voorgevel maar gaat naar de binnenplaats aan de achterzijde van het hoofdgebouw. Hiermee gaat de ontwerper terug naar de situatie van 1730 toen er ook een binnenplaats was met een bescheiden torentje met daarop een beeld van Neptunes, de god van de zee.

Evenknie van de toren van de Sint-Niklaaskerk

In tegenstelling tot zijn voorganger is de vormgeving van het nieuwe Belfort traditioneel met een schacht, bovenbouw en een spits. Net als het stadhuis is het opgetrokken uit gele kustbaksteen met op de overgang tussen de verdiepingen druiplijsten van natuursteen. De klokkentoren is van hout en bevat sinds 1936 een beiaard met 30 klokken. Bovenop de klokkentoren een helmdak met een peerspits.

Het Belfort krijgt een beiaard

In 1935 komt in de herbouwde belforttoren een lichte beiaard van de firma Michaux uit Brussel. De 30 klokken van het beiaard zijn gegoten door de klokkengieterij Marcel Michiels jr. uit Mechelen. Op zondag 27 oktober 1935 speelt Jef Denijn op de beiaard waarmee het officieel in gebruik wordt genomen.

Opnieuw schade door oorlogsgeweld

Op 27 mei 1940 wordt het stadhuis zwaar gebombardeerd door de en er ontstaat aanzienlijke materiële schade en vallen er ook slachtoffers. Het bombardement begint met een grote splinterbom om 07.30 uur gevolgd door een tweede lading bommen die worden gedropt door Duitse stuka’s. Ook de Belforttoren raakt beschadigd. Direct na de oorlog worden er renovatiewerken uitgevoerd.

UNESCO Werelderfgoed

In 1986 worden er twee stenen waterspuwers vervangen en wordt het dak onder handen genomen. Na nog enkele ingrepen aan de bovenbouw in 1998 is het belfort in prima conditie als het met 25 andere Vlaamse belforten wordt opgenomen in een werelderfgoedlijst. Hierdoor geniet het bouwwerk vanaf dan de bescherming van UNESCO als uitzonderlijke culturele site.

Het vredesgedicht ‘Diksmuide 1914-1918’

Tijdens de grote renovatie, die van start ging in 2012, wordt er op de gevel van het belfort een vredesgedicht geschilderd. Het gedicht ‘Diksmuide 1914-1918’ is van Vlaams dichter Hedwig Speliers (Diksmuide, 1935) die het zelf voordraagt als het op 15 november 2015 wordt ingehuldigd.

Bronnen:

• #1 2003, Langs Vlaamse Belforten en Stadhuizen, Michiel Heirman, Uitgeverij Davidsfonds, Leuven.

• #2 Zingende Torens’ Andreas Dill & Luc Rombouts, Davidsfonds Leuven, 2017.

• #3 Website onroerenderfgoed.be, geraadpleegd op 30 juli 2023.

• #4 Website wikipedia.org/wiki/Belfort_van_Diksmuide, geraadpleegd op 30 juli 2023.

• #5 Website De Westhoek, Diksmuide geraadpleegd op 30 juli 2023.

• #6 Stadhuis Diksmuide Het stadhuis door de eeuwen heen (pdf), 27 februari 2016 V.U.: College van Burgemeester en Schepen Diksmuide depotnummer: D/2016/0278/2 versie 2016/1

Openingsuren Belfort

Het belfort is niet publiekelijk toegankelijk