Beknopte geschiedenis:

Vroegste geschiedenis van een Belfort in Deurne

De vroegste vermelding van een belfort in Veurne is in de dertiende eeuw als er melding wordt gemaakt van vrijstaande belforten in Doornik, Gent en Veurne. In 1450 is er voor het eerst sprake van een groot gebouw waarin de gerechtsofficieren zetelen. Mogelijk is dit het Landhuis, dat is niet helemaal duidelijk. Tegen dit gebouw is ook een toren aangebouwd. Op dezelfde plek als de huidige toren die is opgetrokken op de fundering en onderbouw van deze toren.

Op een stadsplattegrond van rond 1565 staat een schets van het eerste Landhuis. Nog iets later vindt er in 1586 een fusie plaats tussen de kasselrij en het stadbestuur en groeit ook de behoefte aan een ruimere behuizing om alle diensten samen te brengen.

De bouw van het huidige belfort

In 1617 start de bouw van het huidige belfort op de fundamenten van een ouder belfort. Dit valt af te leiden van een ingemetselde steen met de inscriptie “IACOBO A. BRIARDE BEAUVOIRDO FRANCISCO WICHUUSIO COSS. 1617. De bouw wordt geleid door Pieter Granier en duurt tot 1629 volgens kroniekschrijver Pauwel Heinderycx (1633-1683). In de gevel staat het jaartal 1628, aangebracht met uitstekende baksteenkoppen in zuidelijke gevel maar helemaal klaar is het dan nog niet.

Restauraties in de achttiende en negentiende eeuw

Na politieke veranderingen en fusies verliest het Landhuis zijn functie in 1792. In de negentiende eeuw worden restauraties uitgevoerd, waarbij onder andere de voorgevel en interieurs worden hersteld. Het Landhuis krijgt nieuwe functies, zoals rechtbank en herberg. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontsnapt Veurne aan verwoesting, maar de belforttoren wordt wel beschadigd.

Schade in de Eerste Wereldoorlog

In de nacht van 4 op 5 juni 1917, rond middernacht wordt er schade aangericht door een vliegtuigbom. In de achthoekige dakconstructie heeft de bom een gat geslagen waardoor de torenspits naar het westen overhelt. De gebeurtenis wordt beschreven door Jozef Gesquiere in het dagboek dat hij bijhoudt van 1914 tot 1918 over Veurne in de Eerste Wereldoorlog. Veurne komt er nog goed vanaf want de twee andere bommen die worden losgelaten boven de Grote Markt zijn blindgangers en komen niet tot ontploffing.

Het belfort verliest zijn torenspits

Ook in de Tweede Wereldoorlog raakt het belfort beschadigt. In juli 1940 brandt de torenspits uit en de schade is groot. Foto’s uit 1943 laten zien dat dan de gehele torenspits is verdwenen. Na de oorlog wordt dit weer hersteld en vanaf eind 1950 is het belfort weer intact.

Herbestemming en erkenning

In de jaren 1980 verlaat de rechtbank het pand en nemen de cultuur- en toeristische diensten en het stadsarchief hun intrek in het Landhuis. In 1999 worden het Landhuis en Belfort erkend als UNESCO-werelderfgoed. Verdere restauraties en onderhoudswerken vinden plaats tussen 1995 en 2016, inclusief modernisering van voorzieningen en toegankelijkheid. Een expositie over de Eerste Wereldoorlog wordt in 2014 ingericht, en het gebouw krijgt een nieuwe lift en sanitaire voorzieningen.

Bronnen:

• #1 2003, Langs Vlaamse Belforten en Stadhuizen, Michiel Heirman, Uitgeverij Davidsfonds, Leuven.

• #3 Zingende Torens’ Andreas Dill & Luc Rombouts, Davidsfonds Leuven, 2017.

• #4 Website onroerenderfgoed.be, geraadpleegd op 6 augustus 2023.

• #5 Gesquiere, Jozef, and G Gyselen. Veurne Tijdens De Wereldoorlog 1914-1918 : Dagboek. Brugge: Genootschap voor geschiedenis, 1979.

• #6 Website westhoekverbeeldt.be, geraadpleegd op 6 augustus 2023.

• #7 Luc Danhieux, ‘Opkomst en bloei van de belforten, hun betekenis’, West-Vlaanderen 11.61 (1962).

• #8 J. Hindryckx. Stad Veurne, geschiedkundige nota’s monumenten, Imprimerie de Charleroi.

• #9 Website Wikipedia Belfort van Veurne, geraadpleegd op 6 augustus 2023.

Openingsuren Belfort

1 april – 15 november:
Week van 9.00 tot 17.00 uur
Weekend van 10.00 tot 17.00 uur
16 november – 31 maart:
Week van 9.00 tot 17.00 uur
Weekend van 13.00 tot 17.00 uur
Maandag gesloten